Waar wringt de schoen
Direct naar pagina ▸ paragraaf:
Depressie, burnout of iets anders
Zoals eerder aangegeven is het een combinatie van meerdere plaatsen in het systeem
waar het fout kan gaan en waarschijnlijk ook fout gaat. Je gaat immers niet zomaar
"onderuit". Individuele verschillen tussen patiënten bepalen dan waar het zwaartepunt
van de klachten komt te liggen: depressie, burnout, angststoornis of een combinatie
hiervan. Bij sommige mensen gaat het nooit mis, terwijl het bij anderen herhaaldelijk
mis kan gaan (BOX 6). Men zegt dan zo mooi: "Draagkracht en draaglast zijn uit balans."
BOX 6: DEPRESSIE OF BURNOUT
Normaal gesproken heeft cortisol via de terugkoppeling in het systeem (negatief
feedbacksysteem) een remmende werking op de hypothalamus en de hypofyse en dus op
de aanmaak van CRH en ACTH, wat weer leidt tot minder stresshormoonproductie. Soms
is die remmende werking verminderd of helemaal weg doordat de cortisolreceptoren
niet werken. Hierdoor ontstaat dan een verhoogd cortisolniveau in het bloed, wat
aanleiding geeft tot depressieve symptomen. De remmende werking kan ook uitblijven
als er te weinig cortisol geproduceerd wordt, wat leidt tot de zgn. adrenalinecirkel,
een vicieuze cirkel die het lichaam uitput. Immers de tot actie aanzettende voortdurende
productie van adrenaline, noradrenaline en dopamine maakt het onmogelijk om nog
tot rust te komen, wat op de lange duur leidt tot burnout of CVS (uitputting bijniermerg?,
later eventueel ook nog gevolgd door uitputting bijnierschors?).
BOX 7 geeft een lijst met "life events", gebeurtenissen in het leven waarvan bekend
is dat ze stress opleveren en een indicatie geven hoeveel stress zo'n gebeurtenis
oplevert.
Wat opvalt is dat er aan de lage kant van de lijst allerlei gebeurtenissen staan,
die je misschien niet zo snel zou herkennen als een gebeurtenis die stress oplevert.
Bijv. "Met pensioen gaan". Velen kijken er naar uit, maar levert wel ineens
45 "straf"punten op. "Partner gaat werken of stopt met werken" levert je zomaar
26 "straf"punten op, terwijl je dit misschien wel heel fijn vindt. Of bijv. "Meer
of minder vrije tijd" (19) en zelfs voor "vakantie" (13) krijg je nog "staf"punten.
Geen wonder dat mensen hun stressoren vaak niet herkennen.
Holmes en Rahe stress-schaal
BOX 7: HOLMES EN RAHE STRESS-SCHAAL:
Deze lijst geeft de mate aan waarin een gebeurtenis (life event) stress in je leven
kan brengen.
Door de punten van de betreffende life events voor de laatste 12 tot 24 maanden
op te tellen kun je een indicatie krijgen van de kans op een stress gerelateerde
aandoening.
0-149 Punten: lage gevoeligheid voor stress gerelateerde aandoeningen.
150-299 Punten: middelmatige gevoeligheid voor stress gerelateerde aandoeningen.
300 En meer punten: hoge gevoeligheid voor stress gerelateerde aandoeningen.
Dood van een partner (100)
Echtscheiding (73)
Scheiding van tafel en bed (65)
Gevangenisstraf (63)
Persoonlijk letsel of ziekte (53)
Trouwen (50)
Ontslag (47)
Echtelijke verzoening (45)
Met pensioen gaan (45)
Ziekte in gezin of familie (44)
Zwangerschap (40)
Seksuele problemen (39)
Verandering van baan (39)
Financiële problemen (38)
Dood van een goede vriend (37)
Verandering in de functie (36)
Toenemende huwelijksproblemen (35)
Zware hypotheeklasten (31)
Afgewezen worden voor een lening (30)
toegenomen verantwoordelijkheid (29)
Kinderen verlaten het ouderlijk huis (29)
Problemen met schoonfamilie (29)
Er worden hoge eisen gesteld (28)
Partner gaat werken of stopt met werken (26)
Voor het eerst of het laatst naar school (26)
Wijzigingen van levensomstandigheden (25)
Verandering van persoonlijke gewoonten (24)
Onenigheid met de chef (23)
Wijziging van werktijden en/of arbeidsvoorwaarden (20)
Verhuizing (20)
Naar een andere school gaan (20)
Meer of minder vrije tijd (19)
Verandering van geloof (19)
Verandering van sociale activiteiten (18)
Kleine lening sluiten (17)
Veranderde slaapgewoonten (16)
Meer of minder familiebijeenkomsten (15)
Verandering in eetgewoonten/diëten (15)
Vakantie (13)
Kerstmis (12)
Kleine wetsovertreding (11)
Deze lijst zal duidelijk maken dat je vaak veel meer stress in je leven hebt dan
je gedacht had. Vooral ook het feit dat positieve gebeurtenissen stress op kunnen
leveren.
Bron: Wikipedia
Mogelijke oorzaken
Oorzaken van depressie en burn-out kun je ruwweg in de volgende categorieën indelen:
1) Acuut psychisch trauma (bv. door het overlijden van een dierbare of een echtscheiding
of andere ingrijpende gebeurtenis (depressie))
2) Langdurig belasting door stress van werk of privé situatie (depressie)
3) Weliswaar met plezier, maar toch te veel en te hard werken (burnout)
4) Oorlogs- of ander ernstig trauma (PTSS).
5) Recentelijk is daar bijgekomen dat ook een overactief immuunsysteem depressie
in de hand kan werken. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Floor van Heesch:
[Bron:
Kennislink]
Niet zo vreemd overigens als je weet dat het psychische stresssysteem voor een groot
deel gebruik maakt van dezelfde boodschapperstoffen als het fysieke stresssysteem.
6) April 2015: Angst en depressie komen blijkbaar echter niet allemaal voort uit
de geest.
Er is nu overtuigend bewijs voor een link tussen darmbacteriën en de hersenfunctie.
Probiotica moduleren informatieverwerking die nauw verband houden met angst en depressie
en beïnvloeden de neuro-endocriene stressrespons. Een interessant recent onderzoek
onderzocht de effecten van twee probiotica op de uitscheiding van het stresshormoon
cortisol en emotionele verwerking bij gezonde vrijwilligers. Volledige vrije tekst:
www.fedup.com.au
Erg kort door de bocht gesproken: Van langdurige negatieve stress kun je een depressie
krijgen, van langdurige positieve stress een burnout.
Om te herstellen zijn er drie strategieën of combinaties hiervan:
1) De klachten op zijn beloop laten ("de tijd heelt alle wonden"). Gelukkig gaan
de meeste (lichte) depressies nl. binnen een aantal maanden over. De helft van alle
mensen met een depressie is binnen drie maanden hersteld, ook zonder een vorm van
behandeling. Dit kan doordat de aanleiding van de klachten verdwijnt, of doordat
mensen zelf manieren gevonden hebben om er overheen te komen. [Bron: Gezondheidsplein.nl]
2) Medicatie. vooral de antidepressiva (o.a. SSRI) kunnen er voor zorgen dat de
stemming verbeterd en dat is een eerste stap naar herstel.
3) Therapie. Om het toenemende gebruik aan antidepressiva een halt toe te roepen
lijken de protocollen van huisartsen te worden aangepast en men meer zal gaan inzetten
op therapie.
Mogelijke relatie met de schildklier? I en Mogelijke relatie met
de schildklier? II
Depressies gaan meestal, maar blijkbaar toch niet altijd, weer 'over'. Toch houden
veel mensen die ooit een depressie hebben gehad restverschijnselen over zoals bijvoorbeeld:
moeheid, weinig energie, slecht slapen en lichte sombere klachten.