Stress en allergie
Direct naar pagina ▸ paragraaf:
Samenhang stress en allergie
We zagen al dat het stresssysteem het imuunsysteem kan onderdrukken (suppressie).
Omdat het stresssysteem gebruikt maakt van een aantal van dezelfde boodschapperstoffen
als het imuunsysteem, is er ook een ander nauw verband tussen allergieën en stress.
Het gevolg is dat als een persoon voortdurend last heeft van allergische reacties
(hooikoorts, huisstofmijtallergie enz.) dit alleen daardoor al een permanente belasting
vormt voor zijn stresssysteem.
BOX 11: ALLERGIE BESCHERMT TEGEN ANGSTSTOORNIS (maar juist niet tegen depressie)
Echter: Meer slecht nieuws is er voor mensen met hooikoorts. Zij zijn juist wel
gevoeliger voor een angstaanval, toonde hetzelfde onderzoek aan."
Met andere woorden: personen waarvan het allergisch systeem voortdurend moet reageren,
kunnen bovenop deze "stress" dus minder stress verdragen dan personen die géén voortdurend
beroep op hun anti stresssysteem moeten doen.
Er is nog een belangrijk aspect aan allergieën: Het General Adaptation Syndrome
van Hans Selye:
Fysiologische reacties op stress blijken volgens een vast patroon te verlopen, dat
door de endocrinoloog Hans Selye het General Adaptation Syndrome is genoemd.
Er spelen hierbij drie fasen een rol. Dit zijn achtereenvolgens een kortdurende
alarmfase, een weerstandsfase en een uitputtingsfase.
In de alarmfase is er sprake van een kortdurende verlaagde weerstand van het lichaam.
In de weerstandsfase is de weerstand tegen stress verhoogd en in de uitputtingsfase
is deze weer verlaagd. Als iemand deze fasen heeft doorlopen, duurt het enige tijd
voordat men weer op het normale niveau is teruggekeerd.
Als de situaties die spanningen oproepen echter te snel op elkaar volgen, heeft
het individu te weinig tijd om te herstellen en raken de verdedigingsbronnen van
het lichaam
uitgeput. Zie ook Wiki
"Het General Adaptation Syndrome"
Er is sinds kort ook een nieuwe hypothese over de oorzaken van depressie, nauw gerelateerd
aan het imuunsysteem: Ontstekingsreacties van het imuunsysteem zouden volgens die
hypothese wel eens de oorzaak kunnen zijn van een bepaalde catergory depressies:
"Depression: A revolution in treatment?"
Waarom krijgt de een nooit een depressie en de ander er meerdere achter elkaar?
De hersenen zijn een complex mechanisme en op allerlei plaatsen in dit systeem kan
het mis gaan. Bij de ene mens staat, zoals ze dat soms zo mooi formuleren, de stress-as
gevoeliger afgesteld dan bij de ander. In gewoon Nederlands: De kern is dat bij
de ene persoon er in bepaalde situaties eerder en meer van het stress hormoon cortisol
wordt afgegeven dan bij de ander. Duurt dit lang, dan kan dit uitmonden in een depressie
of burnout.
Zoals prof Kahn het in 2007 in een uitzending van Pauw en Witteman zei: "'n kwart
van de mensen heeft een genetische variant, waardoor mensen gevaar vlug signaleren,
extra gevoelig zijn voor hun omgeving. Nadeel van die gevoeligheid is dat ze ook
gevoeliger zijn voor de narigheden in het leven, zien daardoor ook meer beren op
hun weg. Met meer stress als gevolg.
(HSP = High Sensitive Persons) zou kunnen noemen? Wikipedia over
HSP)
Of die "gevoeligheid" gezien moet worden als gevoeligheid voor biogene aminen is
onduidelijk.
"Van alle mensen zal 15% ooit een depressie doormaken, een op de vijf depressies
gaat niet vanzelf over.", aldus Kahn.
Samenhang met voeding
Is het onderzoek, bv. bij kinderen, naar de relatie voeding en gedrag al moeilijk,
nog moeilijker is het onderzoek naar de relatie tussen voeding en depressie.
Er worden echter wel degelijk onderzoeken naar gedaan. Search maar eens op "voeding"
+ "depressie" + "pubmed". Je vindt dan een aantal onderzoeken dat zich hiermee bezig
houdt. Sluitende bewijzen worden echter niet geleverd.
Een van de moeilijkheden is natuurlijk dat bv. hyperactieve kinderen nogal snel
op voeding kunnen reageren, maar het vormen van een depressie duurt duidelijk wat
langer. Je raakt niet binnen 'n weekje depressief van 'n probleem. Daarmee wordt
het ook direct moeilijker om een relatie tussen beide te leggen.
Toch is het niet onlogisch aan te nemen dat voeding kan bijdragen aan het ontstaan
van een depressie. Als je bv. leest wat
biogene aminen zijn, lees je dat sommige biogene aminen psycho actief zijn.
Dat wil zeggen dat ze invloed op je psyche kunnen uitoefenen.
Lees bv. ook eens
"Eet je depressie weg" of
het onderzoek naar post natale depressies.
Bij de meeste mensen reguleert het lichaam zelf het niveau aan biogene aminen.
Er zijn echter individuen, waarbij die regulatie niet zo goed werkt. Waarbij bv.
het enzym mono amine oxidase niet of onvoldoende werkt. Dan kunnen de niveaus van
biogene aminen in je lichaam te ver stijgen en je bv. psychisch labiel maken.
Niet vreemd, dat als je vaak psychisch labiel zou zijn, je dan ook je problemen
niet goed kunt oplossen. Dit kan al een invloed zijn.
Ook hier geldt echter weer dat er geen goede diagnostische mogelijkheden zijn om
dit even vast te stellen.
Op de Facebook pagina van het Australische Food Info Net kun je echter vele posts
lezen van mensen die er in elk geval zelf van overtuigd zijn dat zij of hun kinderen
op "aminen" reageren. Denk je dat je zelf ook bij die categorie hoort, wees dan
in elk geval voorzicht met gefermenteerde producten of producten, waarvan bekend
is dat ze veel biogene aminen bevatten.
Vergelijkbare argumenten gelden voor additieven welke iemand rechtstreeks enkele
dagen een depressief gevoel kunnen geven. Als dat maar vaak genoeg gebeurt...
Samenvatting
Voeding kan, via de
biogene aminen en sommige additieven, een deel uitmaken van de invloeden
op het stressgevoel.
BOX 12: TIPS
Ben je iemand die stressgevoelig is. Voel je je wel eens een dag of vier emotioneel
labiel, zonder dat je daarvoor een oorzaak vindt en verdwijnt dit dan ook weer zomaar,
dan zouden biogene aminen een rol kunnen spelen. Bronnen kunnen variëren van gistextracten
tot aan een bordje sperzieboontjes toe (al bevatten groenten natuurlijk meer bestanddelen
waar je op kunt reageren).
Het vinden van deze oorzaken blijft echter lastig. Een
voedseldagboek kan hierbij helpen.
De organen die het nauwst bij de stress-as betrokken zijn zijn: de amygdala, de
hypothalamus, de hypofyse, de bijnieren en de hippocampus. Cortisol compenseert
de effecten van adrenaline en noradrenaline en dient als rem op de aanmaak van stresshormonen.
Tegelijkertijd is cortisol de oorzaak van degeneratie van vooral de hippocampus,
maar ook de receptorcellen aan de amygdala, hypothalamus, hypofyse en bijnieren.
In feite wordt door langdurig hoge cortisol niveaus de remkabel losgegooid.
Als dat gebeurt moet je wel erg voorzichtig gaan rijden! Helaas besef je vaak niet
dat die remkabel los ligt en dan kan het mis gaan.
Nare herinneringen/emoties kunnen zodanig in je geheugen achterblijven, dat ze ongemerkt
vele jaren je reacties op allerlei feitelijk niet verwante gebeurtenissen toch sterk
kunnen beïnvloeden (en dus ook lang ongemerkt stress veroorzaken).
Hoewel vaak door elkaar gebruik, klinkt burnout toch net even positiever dan depressie
en hoewel beide met de stress as te maken hebben, is er toch een duidelijk verschil.
Om ernstige stress gevolgen te voorkomen zal men goed op de waarschuwingssignalen
moeten letten. Om die te herkennen zal het helpen als men het stresssysteem een
beetje begrijpt.
Personen waarvan het allergisch systeem voortdurend moet reageren, kunnen boven
op deze "stress" dus minder stress verdragen dan personen die géén voortdurend beroep
op hun anti stresssysteem moeten doen.
Figuur 6. Totale systeem
(Klik op het plaatje om te vergroten)
Figuur 6a. Totale systeem met wat uitleg
(Klik op het plaatje om te vergroten)
Bron t.a.v. hypocampus:
o.a. Psychiater Prof. dr. René Kahn in P&W, december 2007