Andere stoffen

Op welke andere stoffen moet je bij hyperactiviteit nog letten als je op voeding reageert?

Direct naar paragraaf:

• • Algemeen
• • Salicylaten/benzoaten
• • Biogene aminen
• • Exorfinen
• • Hormoonverstorende verbindingen
• • Diverse andere stoffen
• • Chocola
• • Straling

Algemeen

Mensen kunnen op allerlei verbindingen en producten reageren. Zowel kunstmatige als natuurlijke. Zie ook de uitkomsten van de INCA Studie. Hier beperken we ons tot die verbindingen die redelijk veilig kunnen worden weggelaten zonder een groot risico te lopen tekorten te krijgen, zoals de meeste additieven of waarvan we de inname kunnen beperken, zoals salicylaten/benzoaten (komen van nature in voeding voor).
Nogmaals: Mensen kúnnen op bepaalde additieven reageren. Daarmee niet gezegd dát je er ook (merkbaar) op zult reageren.
Belangrijk is ook op te merken, dat ten aanzien van giftigheid, de dosis het gif maakt. M.a.w. je kunt van elk bestandsdeel uit de voeding wel een hoeveelheid bepalen die schadelijk wordt. Het is dus zaak om zeer ruim beneden de grens te blijven waarop reacties verwacht kunnen worden ("drempelwaarde"). Omgekeerd, de additieven worden zo gebruikt, dat de hoeveelheid zeer ruim beneden de grens blijft waarop uit onderzoek gebleken reacties verwacht kunnen worden en dus veilig worden geacht.
Anders wordt het voor bepaalde (vaak kinderen) gevoelige personen of als het allergisch systeem verstoord wordt. Als het allergisch systeem zelf in werking komt kan elke hoeveelheid een reactie geven.
o.a. dr. Pelsser, prof.dr. Jan Buitelaar en prof.dr.ir. Huub Savelkoul vragen zich af of het juist mensen met een allergische aanleg (atopisch) zijn die reacties (vooral hyperactiviteit) vertonen (Hypothese). De schatting is dat in Nederland 10 to 30 % van de mensen atopisch is.
Ook voor hormonen beïnvloedende verbindingen, zoals het veelvuldig gebruikte Bisfenol A lijkt er geen drempelwaarde te zijn.

Hoewel het onderzoek al oud is (1986) en ook de (voedings)wereld sinds die tijd flink wat veranderd is, geeft het toch wel een beeld van welke stoffen we bij hyperactiviteit in de gaten moeten houden.
De meeste reageren op tussen 3-6 voedselbestanddelen. In zijn algemeenheid zijn additieven en salicylaten de belangrijkste boosdoeners, maar iedereen is anders.
Zie onderstaande tabel waarin aangegeven is hoe waarschijnlijk het is dat een overactief kind op een bepaalde provocatie reageert (andere symptomen zijn vergelijkbaar).

Echter, er zijn veel mensen met voedselintolerantie die beïnvloed worden door volkoren en het beter doen op wit brood dan volkoren, gepofte rijst of havermout dan bv. weetbix (volkoren ontbijt).

Bron: Loblay RH, Swain AR. Food Intolerance. In: Recent Advances in Clinical Nutrition' Vol 2, 1986. Libbey, London. Eds: Wahlqvist ML and Truswell AS, pp169-177.

Salicylaten/benzoaten

Asperine- en salicylatenovergevoeligheid
De pijnstiller asperine kan een op een allergie lijkende reactie veroorzaken. Deze reactie wordt wel aangeduid met intolerantie of pseudo allergische reactie en wordt veroorzaakt door acetylsalicylzuur. Salicylaten en benzoaten veroor­zaken intolerantieverschijnselen bij specifieke groepen van onze bevolking, zoals astmapatiënten en hyperactieve kinderen. Echte allergische reacties op salicylaten of benzoaten komen zeer zeldzaam voor. Dat betekent dat vrijwel elke patiënt een bepaalde hoeveelheid van beide verbindin­gen kan verdragen. Het verschil in reacties op beide verbindingen is ook heel divers.

Hyperactiviteit: Salicylzuren/salicylaten geven binnen een aantal minuten reacties, welke tot de volgende dag of zelfs langer kunnen aanhouden.
Salicylaten kunnen ook oorzaak zijn van laat inslapen en/of heel vroeg wakker zijn.
Lees ook: Slaapproblemen en salicylatenovergevoeligheid.

Verder kunnen o.a. netelroos, loopneus, astma, vochtophoping (vooral in gezicht, hals, handen armen en benen), roodheid van de huid, eczeem, opvliegers en jeuk optreden.
Omdat salicylaten (van aspirine is dit bekender) bloedverdunnend werkt, kunnen bij hiervoor gevoelige personen sneller bloedneuzen optreden.
Salicylaten zijn een grote zeer diverse groep chemische verbindingen, overwegend esters van salicylzuur. Zeer veel planten hebben een zeer specifiek patroon salicylaten. Dit patroon kan zelfs tussen vrucht en blad verschillend zijn, maar is ook van plant tot plant en van ras tot ras verschillend. Ook kan het product op het ene moment of uit een andere streek andere hoeveelheden salicylaten bevatten dan op een ander moment of van een andere locatie.

Een indicatie van de hoeveelheid salicylzuur in bepaalde producten vind je hier:
Bron: Food-Info.net

Al deze salicylaten zijn ook lang niet allemaal even effectief in de remming van de prostaglandinesynthese en het veroorzaken van gedragsstoornissen. Salicylaten die voorkomen in aardbeien zijn bijvoorbeeld veel minder reactief dan die uit pruimen of rozenbottels. Dit maakt de interpretatie van de waarden alleen maar moeilijker.

Salicylaten veroorzaken binnen één tot twee uur een reactie die vrijwel de gehele dag kan aan­houden, vaak de volgende och­tend weer verdwenen is, maar ook veel langer zijn effect kan hebben.
Benzoaten veroorzaken na 12 - 24 uur een reactie.
Dat wil zeggen dat de reactie op benzoaten vaak een dag later begint en tenminste twee dagen, maar soms zelfs vier dagen of langer kan aanhouden.
Door benzoaten treedt vaak een versluierend effect op van de klachten omdat benzoaten vrij­wel dagelijks in het menu voor­komen, zoals in yoghurt, bessen, e.d.
Benzoaten en salicylaten komen van nature in voedingsmiddelen voor. Dit maakt het voor veel ouders minder acceptabel dat hun kind juist daarop reageert. Tenslotte is alles wat de natuur ons levert toch gezond?
We moeten ons echter realise­ren dat er vele jaren geselec­teerd is op smakelijke rassen en dat deze fris-zure smaak veelal samenhangt met verbindingen die deze smaak veroorzaken, zoals salicylaten. Salicylaten worden dan ook in de vorm van esters (zie hieronder) aan tal van voe­dingsmidde­len toegevoegd als geur- en smaakstof.
In de meeste vruchtenessences zijn salicylaatesters een onder­deel.
Onderstaande tabel geeft de salicylaathoudende essences weer.

Tabel 1. Smaakstoffen (aroma's) die salicy­laatesters bevatten

Het is ook van belang om te weten dat berken- en wilgenbomen salicylzuur in de lucht afscheiden in de periode voor ze gaan bloeien. Wie overgevoelig is voor salicylaten kan dan ook in deze periode al een reactie krijgen op een minimale hoeveelheid salicylaten in de voeding doordat er ook al salicylaten in de lucht zitten. Zeker als je een paar (wilgenkatjes)takken binnen in een vaas hebt staan

Structuur en chemie:

Salicylaten en benzoaten zijn respectievelijk esters van de organische zuren salicylzuur en benzoëzuur. Eigenlijk duidt de uitgang -aat of -aten (in het meervoud) op een zout.
De meest juiste benaming zou eigenlijk salicylaatesters en ben­zoaatesters moeten luiden. Het meervoud duidt al aan dat het niet één chemische verbinding is maar een hele groep.
Salicylaatesters zijn verbindingen van een salicylzuurgroep met een aantal suikergroepen (glyco­sides) en een zout (bijv. natrium of magnesium).
Van de meeste verbindingen kennen we de chemische struk­tuur niet.
In de tachtiger jaren is op basis van literatuuronderzoek een lijst van salicylaathoudende en ben­zoaathoudende voedingsmidde­len samenge­steld.
Enkele jaren geleden is door een Australisch onderzoeksteam een groot aantal producten op hun salicylaatgehalte onderzocht. Deze voedingsmid­delen werden aan de lijst toegevoegd en lever­den een waardevolle uitbreiding van de lijst.
De lijst met benzoaatgehaltes bleef echter zeer beperkt. Het nadeel van de nu circulerende lijsten is dat ze gebaseerd zijn op niet-Nederlandse producten, rassen en variëteiten.
Typisch Nederlandse producten ontbreken op de lijst. Het ge­bruik van deze lijst voor Neder­landse producten heeft dus wat risico's in zich.
Maar beter wat dan niets.
Bijstellingen hebben in de loop der tijd plaatsgevonden. Zo zijn er waar­schuwingen uitgegaan voor broccoli, witlof, courgette en komkommer. Deze producten bleken veel vaker klachten te geven dan hun salicylaatge­halte zou doen vermoeden.

Chemie: WikipediA over salicylaten

Er is een onderzoek gedaan met drie patiënten: Salicylate intolerance behandelen met vis-olie. waarbij een significante verbetering van de slicylatenovergevoeligheid werd bereikt door 6 - 8 weken, dagelijks 10 gram visolie, rijk aan omega-3 vetzuren te geven.

Salicylaten vermijden is om bovenstaande redenen lastig en voor sommige soorten onnodig. Wat bij ons effectief is gebleken is het gebruik van Nalcrom. (Natrii Cromoglicaat/natriumcromoglicaat). Dit medicament neem je 15 minuten voor het eten in en zorgt er voor dat de receptoren van de mestcellen van het maag-darmkanaal al bezet worden, waardoor er minder snel sprake zal zijn van histaminevrijmaking.

Klachten welke door consumenten geassocieerd worden met salicylaten:

Bron klachtenlijst: Food Intolerance Network: "Factsheet Salicylates"

Biogene aminen

Hoewel het wel bekend was, besteedde men in de jaren '90 nog niet zo veel aandacht aan biogene aminen als veroorzaker van allerlei klachten. Ten onrechte, getuige de aandacht voor deze verbindingen door het Australische Food Intolerance Netwpork. Daarom hier een uitgebreid artikel over biogene aminen. Gezien de uitgebreidheid heeft dit onderwerp een aparte pagina gekregen: Biogene aminen

Exorfinen

Exorfinen zijn morfineachtige deeltjes uit gluten, zuivel, soja en spinazie.
Exorfinen hechten zich op de receptoren van het endorfinesysteem R en verstoren daardoor de werking van dopamine, insuline, de stresshormonen en het immuunsysteem.
Exorfinen zijn schadelijke genomeceuticals (natuurlijk voorkomende verbindingen die kunnen de genexpressie kunnen beïnvloeden). Ze verstoren de werking van onze genen en veroorzaken epigenetische (overerfbare veranderingen in genfunctie zonder dat veranderingen in de DNA sequentie optreden) aandoeningen zoals astma, allergieën, diabetes type 1 en 2, dementie, depressie en schizofrenie.
Exorfinen wijzigen de hersenactiviteit.
In een onderzoek werden twaalf kinderen met hyperactieve ADHD behandeld met een exorfinevrij eliminatiedieet. Bij alle kinderen normaliseerden de hersenactiviteit en het ADHD-gedrag R. De problematiek begon opnieuw zodra ze weer exorfinen binnenkregen.
Lees de uitgebreide beschrijving met referenties verder op: Exendo.be(site helaas niet meer bereikbaar)

Hormoonverstorende verbindingen

De ontwikkeling van een baby kan negatief beïnvloed worden door zogeheten hormoonverstorende verbindingen. Er zijn steeds meer aanwijzingen dat deze chemicaliën het hormoonsysteem van de baby in de war kunnen brengen, wat tot blijvende gezondheidsschade kan leiden. Zwangere vrouwen staan dagelijks bloot aan deze chemische verbindingen. Ze zitten o.a. in onze voeding, in plastic, in verzorgings- en schoonmaakproducten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie vormen hormoonverstorende verbindingen een bedreiging voor de volksgezondheid en het milieu.

Bron: Uitzending Zembla, 18 dec. 2013)

Steeds vaker verschijnen er echter berichten dat ook kleine, als veilig aangemerkte dosis, toch niet altijd zo onschuldig lijken als altijd gezegd wordt.
Bron: Uitzending Radar 11 sept 2012

Bisfenol A (BPA)

Nu is het dan ook voor het RIVM duidelijk dat Bisfenol A schadelijker is dan aanvankelijk gedacht:
RIVM: EU normen BPA opnieuw bekijken
Publicatiedatum:
03-03-2016:

In 2014 en 2015 zijn de Europese normen voor een veilige blootstelling aan Bisfenol A (BPA) van werknemers en consumenten aangescherpt. Het RIVM concludeert dat nieuwe inzichten voldoende aanleiding vormen om verdere aanscherping van de Europese normen te overwegen en stelt voor op korte termijn aanvullende maatregelen te treffen om blootstelling aan BPA verder te verminderen.

Bron: RIVM

Bisfenol A is irriterend voor de ogen, de huid en de luchtwegen.
Herhaald of langdurig contact kan de huid gevoelig maken. Bisfenol A is een zogenaamde endocriene disruptor, dit wil zeggen dat het het menselijk hormoonstelsel kan beïnvloeden.
Sedert de jaren '30 van de 20e eeuw is bekend dat bisfenol A een zwak oestrogeen is. De mogelijke effecten van blootstelling aan lage doses van bisfenol A op de vruchtbaarheid en voortplanting is het onderwerp van een groot aantal wetenschappelijke studies en discussies.
Uit sommige studies op knaagdieren blijkt dat ook blootstelling aan lage doses bisfenol A nog nadelige effecten veroorzaakt, zelfs bij niveaus in bloed en weefsel die lager zijn dan die welke bij mensen zijn aangetroffen.
Sceptici wijzen ook op opvallende verschillen in conclusies van studies naargelang ze gefinancierd worden door de industrie of door de overheid; de eerste vinden veel vaker geen nadelig effect dan de tweede.
Bron: WikipediA

Omdat BPA flink ter discussie staat, komt de industrie nu met Bisfenol S (BPS) Bisfenol S (BPS).

Misschien is het daarom beter om naar analogie met: Bij twijfel niet inhalen, deze stoffen zo veel mogelijk te vermijden, want met name voor hormoonverstoorders is er, aldus de Radaruitzending, geen minimaal aanvaardbare dagelijkse inname. En geen van deze stoffen hebben we immers nodig.

Diverse andere stoffen

Behalve de voeding, waaraan allerlei verbindingen kunnen zijn toegevoegd, is er nog een hele rij producten waar ook op gereageerd kan worden en waar je niet zo direct bij stil zou staan: bv. tandpasta, wasmiddelen/wasverzachters, verfoplosmiddelen, formaldehyde (spaanplaatgas), make-up, deodoranten, parfums, toiletverfrissers etc.
-    Wees alert op: Tandpasta en fluor (tabletjes). Bij twijfel, neem dan "Weleda groen" of onderstaande.

Er is ook een hele reeks stoffen waar al vele jaren discussies over woeden: lood in amalgaam vullingen, fluor(ide) en bv. de al eerder genoemde aspartaam en smaakversterkers.
Legio websites worden er aan gewijd. Een duidelijk uitspraak lijkt echter niet te doen, want wie moet/kun je nu geloven?
Paracelsus (Theophrastus Bombastus von Hohenheim 1493-1541) vermeldde al in de 16de eeuw dat "de dosis het vergif maakt".

Chocola

Een apart stukje over chocola.

Chocola wordt gemaakt van de cacaoboon en is een erg geliefde lekkernij. Er worden allerlei positieve effecten aan toegedicht.

Er zijn echter een paar redenen waarom, sommigen althans, toch voorzichtig met chocola moeten zijn. Omdat het een fermentatie(gistings)product is zit het vol met biogene aminen. Dit zijn verbindingen die actief kunnen ingrijpen op hart, bloedvaten en psyche.
Biogene aminen vervullen een normale functie in je lichaam en kunnen door het lichaam zelf gereguleerd worden door o.a. het enzym mono-amine-oxidase (MAO). Sommige mensen verdragen een overmaat aan biogene aminen echter niet. B.v. omdat het enzym niet goed werkzaam is of dat er onvoldoende van wordt aangemaakt. Dan kunnen de bijbehorende klachten optreden. Waaronder hyperactiviteit.
Dit kan ook de verklaring zijn voor het feit dat chocola soms gezien wordt als trigger voor migraine.

Een tweede reden is het feit dat er aan chocola bijna altijd vanilline wordt toegevoegd. Vanilline kan echter door micro-organismen worden omgezet in benzoëzuur. Iemand die op benzoëzuur reageert, kan dus ook op de vanilline in de chocola reageren. Reacties zijn dan vooral bokkig en dwars gedrag voor mensen die introvert reageren en agressief gedrag voor personen die extravert reageren. Echter ook depressief gedrag komt vaak voor.
En hoewel het effect van bv. kleurstoffen snel te merken is maar vaak ook weer na een paar uur verdwenen is (althans als het imuunsysteem bij de reactie betrokken is, want anders kan het effect veel langer duren), is dit met chocola anders. Het effect wordt vaak pas de volgende dag merkbaar en kan zeker een dag of vier aanhouden. Hierdoor is de link naar chocola of het gebruik van conserveermiddelen (E210) veel moeilijker te leggen dan de link naar kleurstoffen (waarbij opgemerkt moet worden dat het gebruik van hyperactiviteit veroorzakende kleurstoffen de laatste jaren al flink is afgenomen).
Er is zelfs een geval bekend van ouders die echt zelf vier dagen met hun kind het park in moesten gaan, omdat ze hun kind gedurende zo'n periode niet vrij met andere kinderen durfden te laten spelen.

(GSM)straling

(Lijkt misschien wat off topic, maar toch belangwekkend genoeg.)
Kijk hier: "Ziek van je mobieltje" wat Vara's Zembla over straling meldt.

Bron:
Veel informatie over E-nummers op het internet is direct of indirect ontleend aan:
J.Kamsteeg, E= Eetbaar?, Alle E-nummers, kunstmatige zoetstoffen en andere geur- en smaakstoffen, Becht 2011.

Contact
Copyright © VenG 2012-2024
Disclaimer & Privacy

Aanpassingen vinden voortdurend plaats
Bijgewerkt op 16 januari 2024
Techn. realisatie: B. S. & miracom.nl